Arama sonuçlarının rastgele listelendiği, algoritma temellerinin ve yapay zekanın olmadığı, kalite puanının düşük olması sebebiyle yükselen reklam maliyetlerinin olduğu, aradığınız bilgiye ulaşmak için karma karışık web sitelerinin olduğu ve hepsinden öte böyle bir ortamda ürününüzü/hizmetinizi ön plana çıkarma gibi bir gayenizin olduğunu düşündünüz mü? Böyle bir durumda ne yapardınız? Ben söyleyeyim, hiçbir şey 🙂 Ancak neyse ki bu tür bir kıyamet senaryosu ile karşı karşıya değiliz.
Bu yazımızda dijital pazarlama çalışmalarının temelini oluşturan, doğrudan ve dolaylı yoldan sitenin genelini etkileyen Teknik SEO’ya değineceğiz. Öncesinde ise arama motorlarının sıralama mantığına dokunmadan geçmeyelim. Zira teknik optimizasyon çalışmaları için arama motoru mantığını doğru bilmek gerekiyor.
Aramalar Nasıl Çalışır?
Arama motorlarında bir arama yaptığınızda yüz milyarlarca veri arasından ayıklanmış web sitelerini saliseler içerisinde karşınızda görebilirsiniz. Bu sistemin hızlı ve en alakalı sonuçları arama yapan kişinin karşısına getirme durumu ise yapay zeka ve arama motoru algoritmaları ikilisi ile gerçekleşmektedir.
Yapay zeka ile; featured snippets, lsi vb teknolojiler ile arama yapılan öbeğe yönelik en yakın ve benzer sonuçların taraması,
Algoritmalar ile; üst konumlarda yer almak için web sitelerinin kendilerini sürekli yenilemesi gerekerek kullanıcılara en faydalı sonuçların listelenmesi sağlanır.
Yapay zeka son birkaç yılın popüler konularından biri olarak arama motoru algoritmalarının gelişiminde büyük rol oynamıştır ve oynamaya da devam etmektedir.
Arama motorlarında yapılan bir aramanın iyi bir sonuç döndürmesi son derece önemlidir. Bu durumun aksi ise kullanıcının memnun olmamasına yol açacaktır. Bu nedenle arama motorları ilk olarak yaptığınız arama kelimelerinin ne anlama geldiğini analiz eder. Hedef kelime öbeklerini tespit ederek oluşturduğu dil modellemeleri arasındaki sonuçları daha kolay listeler.
Örneğin, içerisinde “değiştirme” kelimesinin farklı türlerini bulunduran aramalara göz atalım.
Arama motorları tek bir kelimenin anlamını, arama yapılan cümleye göre çözümleyebilecek teknik donanıma sahiptir. Hızlıca bu konuyu şu şekilde bağlayalım; arama motorları sitelerden haberdar olur, siteleri tarar, indexler ve dizine ekleyerek arama sonuçlarında listeler. Ancak tabi ki her şey bu kadar basit değildir.
Nedir Bu Teknik SEO?
SEO’nun tanımını bir kenara bırakacak olursak (yıl olmuş 2019), Teknik SEO bu işin temelini oluşturan yapıdır diyebiliriz. Yukarıda bahsetmiş olduğum algoritma ve tarama yapılarak arama sonuçlarında listeleme işlemlerinin belli kriterler çerçevesinde yapıldığı çalışma bütününe Teknik SEO denilebilir.
SEO çalışmaları arama motoru algoritmalarına uygun, kullanıcı deneyimi ölçümleri ile ihtiyaca yönelik tasarımsal ve yazılımsal değişikliklerin yapıldığı ve günün sonunda çeşitli KPI’lar ile somut verilerin alındığı, organik ve kalıcı bir çalışma türüdür. İşin mutfağında ise tamamen teknik veriler konuşmaktadır.
Sitelerin arama motorlarında listelenmesi hem reklam hem de SEO çalışmalarıyla mümkündür. Reklam çalışmaları sadece belli bir bütçe dahilinde görünür kılar. SEO çalışmaları ise daha meşakkatli çalışmaları beraberinde getirdiği için çalışma yapan kişiyi açısından emek, bilgi ve tecrübe, müşteri açısından ise sabır ve vizyon isteyen bir iştir.
Teknik SEO ise, çalışma yapan SEO uzmanının edindiği bilgi birikimi doğrultusunda belirleyeceği stratejik hamlelerin site üzerinde yazılımsal ve tasarımsal olarak uygulama işlemlerine denir. Bu nedenle SEO uzmanı özellikleri arasında sorgulama, araştırma, merak ve iletişim yönlerinin kuvvetli olması gerekmektedir.
Her işte bir teknik vardır. Misal, futbolda topa nasıl vuracağını bilmezsen sert ve isabetli vuruşlar yapamaz ve dolayısıyla kalecileri avlayamazsın. Arama motorunun çalışma mantığını bilmeden de organik sıralamalarda yükselemezsin ve hedef kitleye ulaşamazsın.
Arama motorları, arama sonuçlarını daha da zenginleştirmek için sık sık algoritmalarını yenilemektedir. Bu sıklık yılda ortalama 450 civarıdır. Bazı güncellemeler minör olsa da, bazıları yeri yerinden oynatacak düzeyde majör güncellemelerdir. En önemlisi ise arama motorları bazı algoritma güncellemelerini açıklarken, bazılarını ise açıklamaz. Bu noktada devreye uzmanlık ve know-how girer. Çalışma yapan uzmanın elde ettiği know-howlar ile algoritma mantığı büyük ölçüde çözümlenir ve teknik SEO çalışmaları bu doğrultuda şekillenir.
Teknik SEO’ya Yatırım Nasıl Yapılır?
Hani dedik ya SEO bilgi, tecrübe ve emek isteyen bir iştir diye. Teknik SEO çalışmaları ile bu birikimler harmanlanarak ortaya bir ürün çıkarılır. Ortaya çıkarılacak olan bu ürün için ise teknik bazı müdahalelerde bulunmak gerekir.
Örneğin; güncel algoritmaların gereksinimlerini kavrayarak ani sıralama ve trafik kayıpları gibi olağandışı durumlarda çalışma yapan uzmanın bilgi ve tecrübesi ile anında müdahale edebilir durumda olması gerekir.
Algoritma mantığı günden güne geliştikçe teknik arama kriterleri de değişkenlik göstermektedir. 2014 yılında ortalama 80 teknik optimizasyon kriteri var iken, günümüzde bu sayılar 200 civarı olarak üç haneli sayılar ile ölçümlenmektedir.
Günümüzde iyi konumlarda listelenmek için;
- Arama motorlarının siteye maksimum tarama bütçesi ayırmasına, (crawl budget)
- Arama motoru botlarına siteyi tarama aşamasında yol gösterilmesine, (robots.txt, sitemap.xml)
- Sitede erişim sorunu olmayan sayfaların olmasına, (4xx, 5xx)
- Erişim sorunu olan sayfaların en alakalı sayfalarına yönlendirilerek bilgi akışının kopmamasına, (3xx)
- Sitenin mümkün olan en kısa sürede kullanıcını ekranına servis edilmesine, (pagespeed)
- Mobil uyumlu bir web sitenin olmasına, (Mobile First Indexing) başlıca dikkat edilmelidir.
Yukarıda listelediğim birkaç farklı önemli kriter (aşağıda değineceğiz) dışında sıralamaları etkileyen yaklaşık 200’e yakın sinyal bulunmaktadır. Geçmiş algoritmalar doğrultusunda site dışı link inşası çalışmaları, site içi link inşası çalışmalarına oranla %70-%30 iken, 2015 yılından sonra bu oran tam tersi olacak şekilde değer değiştirmiştir. İşte bu yüzden birkaç sene öncesine kadar sadece backlink çalışmaları ile sıralama pozisyonları elde edilebilirken, günümüzde çok fazla site dışı çalışma yapmadan sadece site içi teknik SEO çalışmaları ile pozisyon elde etmek mümkündür. Makale içerisinde belirttiğimiz özelliklerde proje yöneticisi ya da ajanslarla birlikte çalışmalar gerçekleştirerek kalıcı çalışma yöntemleri ile Teknik SEO ya yatırım yapabilirsiniz.
Bu durumda teknik SEO yatırımını 2 kısma ayırabiliriz.
- Sektörde var olan siteler
- Sektöre yeni girmiş olan siteler
Sektörde Var Olan Siteler İçin Teknik SEO Yatırımı
Sektörde yer alan bir siteniz varsa teknik açıdan sıfır durumda olmadığını varsayarsak genel olarak teknik geliştirmeler yapmalısınız. Bazı önemli kriterlere ise aşağıda değineceğiz.
Tarama Bütçenizi Optimize Edin (Crawl Budget Optimization)
Arama motoru botları sitenizi taramak için belli bir zaman ayırmaktadır. Ayırdığı bu zamana tarama bütçesi (crawl budget) denir. Crawl budget Search Console’daki veriler üzerinden kontrol edilir. Dizine eklenen toplam sayfa sayısı / Günlük taranan ortalama sayfa sayısının sonucudur. Eğer ortaya çıkan sonuç 10 ve üzerindeyse ciddi oranda azaltılması gerekir. Crawl Budget değerinin ortalama 3 ve altında olması önerilir.
Crawl budget genel olarak 4 kritere göre belirlenir. Bu kriterler;
- Google indexlerine eklenen toplam sayfa sayısı: Google botları sitenize geldiğinde site haritasını ve indexlenmiş sayfaların güncelliğini kontrol eder. Bu kontrol sonucunda sayfalarda yeni bağlantılar varsa bu bağlantıları tarar ve sınıflandırarak arama sonuçlarına yansıtır. Tabi her taranan sayfanın sıralamada üst sıralarda çıkmayacağını, yaklaşık 200 civarında sıralama kriteri olduğunu unutmamak gerekir.
- Site boyutu: Sitede bulunan görseller, html dosyalar, css ve javascript dosyaları her Google bot ziyaretinde indirilerek tarama yapılır. Bu dosyaların boyutu büyük olduğunda Google bot dosyaları indirmek ile uğraşmayacak ve siteyi taramak için daha az zaman ayırcaktır. Bu nedenle daha fazla zaman ayırıp daha fazla sayfa taraması için sitedeki dosya boyutlarının gözden geçirilmesi gerekmektedir.
- Site hızı: Google botları sitedeki sayfaları tek tek indirip taradığı için tarama yaptığı sayfalar arasında sitenin hızı doğrultusunda daha hızlı gezinebilir. Dolayısı ile yavaş açılan sitelerde daha yavaş gezeceği için tarama bütçesini de büyük ölçüde site hızı etkilemektedir.
- Referans Bağlantı (Backlink) Sayısı: Botlar sitenizi tararken sayfa içerisinde bulunan linkleri takip ederek ilgili sayfayı da tarar. Site içine ya da site dışına olan tüm linkleri taradığı için link çıkış sayıları gözden geçirilmelidir. Sayfa içi link çıkış sayıları Crawl budget’a etki eden önemli faktörlerden biridir.
Detaylı Crawl Budget optimizasyonu için diğer kriterleri de uygulamanızda var.
Kullanıcı Erişilebilirliklerini Sorunsuz Hale Getirin
Kullanıcı deneyimi son yıllarda sıkça karşılaştığımız bir kavram. Eskiden siteleri sadece arama motorlarına göre optimize ederken, günümüzde ise daha çok kullanıcı deneyimine yönelik optimize etmek gerekmektedir. Erişilebilirlik ise site içerisindeki hizmetin ya da herhangi bir ürünün sadece hedef kitlenin değil herkes tarafından (çocuklar, yaşlılar vs) kullanabileceği anlamını taşıyabilir. Günün sonunda ziyaretçiler sitenize kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla girdiği için tüm kullanıcılara ihtiyacı olanı vermek gerekmektedir. Bu durumda site içeriğinin mümkün olduğunca anlaşılır, sade olması ve UX dinamiklerine uygun olması gerekmektedir.
Sektöre Yeni Girmiş Olan Siteler
Sektöre yeni girmiş olan siteler için ilk adım her zaman temel SEO çalışmaları olmalıdır. Yukarıdaki ve ihtiyaca göre daha fazla geliştirme yapmak için öncelikle sitenin temelinin olması ve temelin üzerine site inşa edilmesi gerekmektedir. Bu yazımızda sıkça karşılaştığınız ifade olan yaklaşık 200 sıralama sinyali doğrultusunda yeni açılmış siteler için de belli başlı kriterler olmazsa olmazlardandır. Bu kriterlerin bazılarına değinecek olursak;
- Ssl Kontrolü Yapmak
- Canonical Kullanımını Kontrol Etmek
- Sitemap Kontrolü Ve Sc'dan Bildirmek
- Robots.txt Engelli Sayfa Kontolü Yapmak
- Kopya İçerik Kontrolü Yapmak
- Kategori Ağacı Kurgulamak
- Sef Url Yapısı Oluşturmak
- Site Hızı İyileştirmesi Yapmak
- Sayfa İçi Breadcrumb Yapısı Oluşturmak
- Site İçi Link İnşası Kurgulamak
- Sitenin Mobil Uyumluluk Kontrolünün Yapılması
- Arttırılmış Kullanıcı Deneyimi Yapılanması
gibi bir çok teknik kriterler üzerinden sitenin analiz edilerek hem arama motoru botları, hem de kullanıcılar tarafından kullanışlı bir yapı kurulması sağlanmalıdır. Sektöre yeni girmiş siteler için kısa zamanda nitelikli trafik almak için long tail kelimelere odaklanmak da son derece önem taşımaktadır.
Günümüzde gerçekleşen aramaların %92'si long tail aramalardan gelmektedir. Bu %92'lik dilimin büyük bir kısmı ise daha önce hiç yapılmamış aramalardır. Sesli aramaların da git gide artması nedeniyle kullanıcıların uzun kuyruklu kelimeleri aramaya yöneldiğini söyleyebiliriz. Bu nedenle öncelikle long tailler ile birlikte yukarıdaki ve diğer önemli kriterler uygulandıktan sonra sektörde var olan siteler kısmında yer alan maddeler için bir kurgu yapılabilir.
